III: I vetmi Biri i Hyjit
441. Bir i Hyjit, në Besëlidhjen e Vjetër,
është një titull që u jepet engjëjve ,
popullit të zgjedhur ,
bijve të Izraelit d
he mbretërve të tyre .
Në raste të tilla ka kuptimin e një bijësimi
që vendos ndërmjet Zotit dhe krijesës së tij
marrëdhënie me një intimitet të veçantë.
Kur Mbreti-Mesia i premtuar quhet «bir i Zotit» ,
kjo nuk do të thotë domosdo,
sipas kuptimit fjalë për fjalë të atyre teksteve,
që ai është më se njeri.
Ata që e kanë cilësuar
ashtu Jezusin si Mesi të Izraelit
ndoshta nuk kanë dashur të thonë gjë më tepër .
442. Nuk është e njëjta gjë për Pjetrin
kur rrëfen se Jezusi është «Mesia, Biri i Hyjit të gjallë» (Mt 16, 16),
sepse Jezusi i përgjigjet me solemnitet:
«Këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku,
por Ati im që është në qiell» (Mt 16, 17).
Në mënyrë paralele Pali,
në lidhje me kthimin e tij në fe në rrugën e Damaskut,
do të thotë: «Kur Atij, që më zgjodhi qysh në kraharorin e nënës
dhe më thirri me hirin e vet,
i pëlqeu ta zbulojë në mua Birin e vet
për ta shpallur ndër paganë…» (Gal 1, 15-16).
«Menjëherë filloi të predikojë në sinagoga
se Jezusi është Biri i Hyjit» (Vap 9, 20).
Kjo do të jetë që në fillimet
qendra e besimit apostolik të shpallur para të gjithëve
nga Pjetri si themel i Kishës.
443. Pjetri ka mundur ta njohë karakterin transcendent të bijësimit hyjnor të Jezusit Mesi,
vetëm sepse vetë Jezusi e ka lënë të kuptojë qartë një gjë të tillë.
Përpara Sinedrit, kur e pyesin akuzuesit e vet:
«Ti, pra, qenke Biri i Hyjit?»,
Jezusi është përgjigjur:
«Ju thoni të vërtetën! Unë jam!» (Lk 22, 70) .
Tashmë shumë më parë,
ai e kishte cilësuar veten si «Biri» që njeh Atin ,
që dallohet nga «shërbëtorët»
që Zoti i ka dërguar më parë popullit të vet ,
më lart se vetë engjëjt .
Ai e ka dalluar bijësimin e vet nga ai i apostujve të vet,
duke mos thënë kurrë «Ati ynë» ,
përveçse kur i urdhëron ata:
«Ju pra lutuni kështu: «Ati ynë» (Mt 6, 9);
dhe e ka nënvizuar një dallim të tillë:
«Ati im e Ati juaj» (Gjn 20, 17).
444. Ungjijtë, në dy çaste solemne,
në Pagëzim dhe në Shndërrim të Krishtit,
na njoftojnë për zërin e Atit
që e cilëson si «Birin tim të dashur,
të cilin e kam për zemër».
Jezusi e paraqet veten
si «Një të vetmin Birin e Hyjit» (Gjn 3, 16)
dhe me një titull të tillë
e pohon paraekzistencën e vet të amshuar.
Ai e kërkon besimin
«në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit» (Gjn 3, 18).
Ky rrëfim i krishterë duket që
në thirrmën e Centurionit përpara Jezusit në kryq:
« Ky njeri paska qenë me të vërtetë Biri i Hyjit!» (Mk 15, 39);
vetëm në Misterin e Pashkëve
besimtari mund t’i japë titullit «Bir i Hyjit»
kuptimin e tij të plotë.
445. Pas Ngjalljes bijësimi i tij hyjnor duket
në fuqinë e natyrës së tij njerëzore të lumturuar:
ai është bërë «Bir i Hyjit
me të gjitha pushtetet me anë të Shpirtit Shenjt
mbas ngjalljes prej të vdekurve » (Rom 1, 4).
Apostujt do të mund të rrëfejnë:
«Ne e pamë lavdinë e tij,
atë lavdi që prej Atit i përket Birit të vetëm
plot hir e të vërtetë» (Gjn 1, 14).
IV. Zot
446. Në përkthimin grek të librave të Besëlidhjes së Vjetër,
emri i patregueshëm me gojë
nën të cilin Zoti i është zbuluar Moisiut ,
YHWH,
është përkthyer me «Kyrios» («Zot»).
Që atëherë fjala Zot bëhet
emri më i zakonshëm për të treguar
vetë hyjninë e Zotit të Izraelit.
Besëlidhja e Re e shfrytëzon
me këtë kuptim të fortë
titullin «Zot» njëkohësisht për Atin,
por, dhe kjo është gjëja e re,
edhe për Jezusin,
i njohur kështu edhe ai vetë si Hyj.
447. etë Jezusi ia jep vetes,
në mënyrë të mbuluar,
një titull të tillë
atëherë kur diskuton me farisenjtë
për kuptimin e Psalmit 110,
por edhe në mënyrë të qartë
kur u drejtohet Apostujve të vet.
Gjatë jetës së tij publike,
gjestet e tija të pushtetit mbi natyrën,
mbi sëmundjet, mbi demonët,
mbi vdekjen dhe mbi mëkatin,
e shfaqnin sovranitetin e tij hyjnor.
448. Shumë shpesh, ndër Ungjijtë,
disa persona i drejtohen Jezusit
duke e quajtur «Zotëri».
Ky titull shpreh respektin dhe besimin e atyre
që i afrohen Jezusit
dhe presin nga ai ndihmë dhe shërim .
I shqiptuar nën veprimin e Shpirtit Shenjt,
shpreh njohjen e Misterit hyjnor të Jezusit .
Në takimin me Jezusin e ngjallur,
bëhet shprehje adhurimi:
«Zotëria im dhe Hyji im!» (Gjn 20, 28).
Atëherë bëhet një shprehje dashurie dhe dashamirësie,
që do të mbetet diçka e veçantë
për traditën e krishterë:
«Është Zotëria!» (Gjn 21, 7).
449. Duke i dhënë Jezusit titullin hyjnor Zot,
rrëfimet e para të fesë të Kishës
pohojnë, që në fillim ,
se pushteti, nderi dhe lavdia
që i takojnë Zotit Atë,
i përkasin edhe Jezusit ,
sepse ai ka «natyrë hyjnore» (Fil 2, 6),
dhe që Ati e ka shfaqur këtë karakter hyjnor të Jezusit
duke e ngjallur nga të vdekurit
dhe duke e ngritur lart në lavdinë e vet(Rm 10,9; 1 Kor 12,13; Fil 2,9-11).
450. Që në fillim të historisës së krishterë,
pohimi i karakterit hyjnor të Krishtit
mbi botën dhe mbi historinë
sjell si pasoja edhe njohjen e faktit
se njeriu nuk duhet t’ia nënshtrojë lirinë e vet personale,
në mënyrë absolute,
asnjë fuqie të kësaj bote,
por vetëm Hyjit Atë dhe Zotit Jezu Krisht:
Cezari nuk është «Zoti».
«Kisha beson… se gjen në Zotin dhe Mësuesin e vet,
çelësin, qendrën dhe qëllimin e fundit
të të gjithë historisë njerëzore».
451. Lutja e krishterë dallohet nga titulli «Zot»,
qoftë kur bëhet fjalë për thirrjen për t’u lutur:
«Zoti qoftë me ju»,
qoftë në përfundim të lutjes:
«Nëpër Zotin tonë Jezu Krishtin,”
ose kur lëshohet thirrma plot besim dhe shpresë:
«Maran àtha» («Zoti po vjen»),
ose «Maranà tha» («Eja, o Zot!» (1 Kor 16, 22), «Amen! Eja, o Zot, Jezus!» (Zb 22, 20).
Në sintezë
452. Emri «Jezus» do të thotë «Zoti që shpëton». Fëmija i lindur nga a Mari quhet «Jezus», «sepse Ai do ta shëlbojë popullin e vet prej mëkateve të tija» (Mt 1, 21): «S’ka asnjë person tjetër nën këtë kupë qielli, që Hyji ua dha njerëzve me anën e të cilit do të mund të shëlbohemi» (Vap 4, 12).
453. Emri «Krisht» do të thotë «I Lyer» (I Shuguruar), «Mesi». Jezusi është Krishti, sepse Zoti «e shuguroi me Shpirt Shenjt dhe me pushtet» (Vap 10, 38). Ai ishte ai që duhej të vinte , objekti i «shpresës së Izraelit» (Vap 28, 20).
454. Emri «Bir i Hyjit» tregon marrëdhënien unike dhe të amshuar të Jezu Krishtit me Hyjin, Atin e vet: Ai është Biri i vetëm i Atit dhe Zot ai vetë . Për të qenë të krishterë duhet besuar se Jezu Krishti është i Biri i Hyjit .
455. Emri «Zotëria» tregon sovranitetin hyjnor. Ta shpallësh Jezusin si Zot ose t’i drejtohesh si Zot, do të thotë të besosh në karakterin e tij hyjnor (në hyjninë e tij). «Askush nuk mund të thotë «Jezusi është Zoti», veçse nën veprimin e Shpirtit Shenjt» (1 Kor 12, 3).
